τροχαλία

τροχαλία
Απλή μηχανή η οποία αποτελείται από ένα δίσκο, που στρέφεται γύρω από έναν άξονα ο οποίος διέρχεται από το κέντρο του. Στην εξωτερική περιφέρεια της τ. υπάρχει αύλακα, στην οποία προσαρμόζεται το σχοινί ή γενικά ένα όργανο έλξης. Η τ. χρησιμεύει κυρίως για την ανύψωση φορτίων και επιτρέπει στην κινητήρια δύναμη να ενεργεί κατά διεύθυνση ή φορά διαφορετική από τη φορά της αντίστασης. Η τ. καλείται σταθερή όταν ο δίσκος είναι στερεωμένος σε ένα υποστήριγμα με δίχαλο· σε συνθήκες ισορροπίας, η κινητήρια δύναμη και η αντίσταση, που εφαρμόζονται στα δύο αντίθετα άκρα του σχοινιού, έχουν την ίδια ένταση. Η τ. καλείται, αντίθετα, κινητή, όταν ένα άκρο του σχοινιού στερεώνεται σε ένα υποστήριγμα· στην περίπτωση αυτή το φορτίο συγκρατείται από ένα δίχαλο που φέρει ο δίσκος και κάτω από συνθήκες ισορροπίας η ένταση της κινητήριας δύναμης είναι το μισό της αντίστασης.
* * *
και τροχιλία, η, ΝΜΑ, και σπάν. τ. τροχιλέα και τροχιλεία και τροχηλία και τροχελλέα και τροχειλέα και τροχιλλέα και τροχαρέα, Α
1. τροχός που περιστρέφεται ελεύθερα γύρω από άξονα και έχει αυλακωτή ή λεία στεφάνη όπου περιελίσσεται σχοινί για την ανύψωση βαρέων αντικειμένων, καρούλι, μακαράς
νεοελλ.
τεχνολ. τροχός που είναι προσαρμοσμένος σε άξονα και τού οποίου το σώτρο είναι διαμορφωμένο για να δέχεται εύκαμπτο ατέρμονα ιμάντα μέσω τού οποίου μεταδίδει ή δέχεται περιστροφική κίνηση
2. ανατ. (στον τ. τροχιλία) ονομασία που δίνεται σε ορισμένες αρθρικές επιφάνειες λόγω τής ομοιότητας τού σχήματός τους με τον παραπάνω τροχό (α. «τροχιλία τού βραχιόνιου οστού» β. «τροχιλία τού μηριαίου οστού»)
3. φρ. α) «ελεύθερη τροχαλία»
τεχνολ. τροχαλία που στρέφεται γύρω από τον άξονά της ελεύθερα χωρίς να εξαναγκάζεται να παρακολουθήσει τον άξονα αυτό στην περιστροφική του κίνηση και χωρίς να μεταδίδει σε άξονα ή σε τροχό την κίνηση που μεταδίδεται σ' αυτήν
β) «πάγια [ή σταθερή] τροχαλία»
τεχνολ. τροχαλία σταθερά και αμετάθετα συνδεδεμένη με τον άξονά της
γ) «πολλαπλή τροχαλία»
τεχνολ. συνδυασμός περισσότερων τροχαλιών σε ένα ενιαίο σύστημα
δ) «βαθμιδωτή [ή κλιμακωτή] τροχαλία»
τεχνολ. όργανο μετάδοσης κινήσεως απαρτιζόμενο από πολλές ενωμένες τροχαλίες διαφορετικών διαμέτρων, το οποίο χρησιμοποιείται όταν η κινούμενη μηχανή απαιτεί διάφορες ταχύτητες λειτουργίας
ε) «εκτατή τροχαλία»
τεχνολ. διμερής τροχαλία συγκροτούμενη από ελαφρώς κωνικούς δίσκους, για χρήση με τραπεζοειδή ιμάντα, τού οποίου η ακτίνα περιελίξεως μπορεί να μεταβληθεί με αξονική μετάθεση τού ενός δίσκου
στ) «τροχαλία τανύσεως»
τεχνολ. ελεύθερη τροχαλία με την οποία επιτυγχάνεται η τοποθέτηση και τάνυση τής ερπύστριας ερπυστριοφόρου οχήματος
αρχ.
φρ. «μετά τινος τροχιλίας»
μτφ. με ευστροφία.
[ΕΤΥΜΟΛ. < τροχίλος* + κατάλ. -ία. Η λ. απαντά με ποικίλες μορφές στην Αρχαία, από τις οποίες στη Νέα Ελληνική διατηρήθηκαν οι τ. τροχαλία και τροχιλία].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • τροχαλία — η 1. τροχός με λεία ή αυλακωτή στεφάνη προσαρμοσμένος σε άξονα, του οποίου την περιστροφική κίνηση μεταδίδει με ιμάντα σε άλλο τροχό. 2. μηχανικό σύστημα με τέτοιους τροχούς για μετάδοση κίνησης. 3. τρόχιλος (βλ. λ.). 4. ανατομική διάρθρωση, όπου …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • ιμάντας — Όργανο σε σχήμα ατέρμονης ταινίας, το οποίο χρησιμοποιείται για να μεταδίδει την περιστροφική κίνηση από έναν άξονα σε έναν άλλο. Για τον σκοπό αυτό, o ι. αναπτύσσει τριβή πάνω σε τροχαλίες που συνδέονται σταθερά με τους άξονες. Η κινητήρια… …   Dictionary of Greek

  • παλάγκο — Αναρτώμενη ανυψωτική διάταξη που κινείται μηχανικά ή με το χέρι. Υπάρχουν στάσιμα και κινητά π. αναρτημένα σε ειδικά φορεία, που μετακινούνται σε εναέρια γραμμή. Το π. που κινείται με το χέρι αποτελείται από κορμό, στον οποίο βρίσκεται ο… …   Dictionary of Greek

  • αλιεία — Πλουτοπαραγωγικός πόρος μιας χώρας που προέρχεται από τη συλλογή και την εμπορία ψαριών. Δραστηριότητα του ανθρώπου που αποβλέπει στη θήρα ψαριών και άλλων ειδών που ζουν μέσα στα νερά. Η δραστηριότητα αυτή είναι πανάρχαια –μόνη προγενέστερή της… …   Dictionary of Greek

  • ανελκυστήρας — Συσκευή για την κατακόρυφη μεταφορά ατόμων. Ορισμένα κείμενα Λατίνων συγγραφέων οδηγούν στην υπόθεση ότι οι πρώτοι υποτυπώδεις α. ανάγονται στον 1ο αι. μ.Χ. Η λειτουργία των εγκαταστάσεων αυτών προϋπέθετε φυσικά ανθρώπινη ή ζωική έλξη. Μόνο στις… …   Dictionary of Greek

  • τροχαλίας — ο, Ν η τροχαλία. [ΕΤΥΜΟΛ. < τροχαλία με αλλαγή γένους] …   Dictionary of Greek

  • ακροσύρτης — Σύστημα για την ανύψωση και μετατόπιση φορτίων. Χρησιμοποιείται κυρίως από τους ναυτικούς για τη φόρτωση των πλοίων. Λέγεται και καβοσύρτης. Πρόκειται για ειδικό πολύσπαστο, του οποίου η κινητή τροχαλία συνδέεται με την οδηγό τροχαλία ενός άλλου… …   Dictionary of Greek

  • σχοινοσιδηρόδρομος — Λέγεται και σχοινόδρομος. Σύστημα εναέριου σιδηρόδρομου για τη μεταφορά ατόμων. Η σιδηροτροχιά του σ. αποτελείται από δύο ατσάλινα σύρματα, ένα για την άνοδο κι ένα για την κάθοδο. Τα οχήματα είναι καμπίνες κατασκευασμένες από ξύλο ή από μέταλλο… …   Dictionary of Greek

  • Communist Party of Greece — Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας Kommounistikó Kómma Elládas Communist Party of Greece Leader …   Wikipedia

  • Гирокастра — Эта статья или раздел нуждается в переработке. Пожалуйста, улучшите статью в соответствии с правилами написания статей …   Википедия

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”